Салалар
Көмір химиясы
Неліктен Қазақстанда көмір химиясын дамыту қажет?
Көмірдің үлкен қоры 300 жылға есептелген
Көмірден 400 ден астам өнім алу мүмкіндігі
Қайта өңделген көмір 25-30 есе қымбат
Қазақстанда көмірдің 3% ғана қайта өңделеді
Көмірді қайта өңдеу арқылы мұнай мен газды қайта өңдеу арқылы бірдей өнімдерді алуға болады
Көмірдің бағасы газ бен мұнайға қарағанда төмен және тұрақты
Алдын ала есептеулер бойынша пайдаланылмаған әлеует – $25 млрд.
Мемлекет тарапынан қолдау
Көмір химиясының әлеуеті
Шикізат (көмір)
0,7 млн тонна
Қазақстан Республикасының Импорты ( Тоннасына 137 доллар)
28,4 млн тонна
Қазақстан Республикасының Экспорты ( Тоннасына 25 доллар)
111,4 млн тонна
Қазақстан Республикасының Өндірісі
83,6 млн тонна
Ішкі нарық
- 1 шегі
- 2 шегі
- Қолдану
- Пиролиз (900-1050°c қыздыру)
- Газдандыру (газды синтездеу 1000-2000°C)
- Гидрогенизация (сутектің қосылуы)
- 1
- Көмір коксы:
ҚР-да қажеттілік жоқ
РФ тарапынан демпинг - Карбамид
Этиленгликоль - Агроөнеркәсіптік кешені
Химпром
Ағаш өңдеу
- 2
- Аммиак
Метанол
Этанол - Азотты тыңайтқыштар
Поливинилхлорид
Полипропилен
Сутегі асқын тотығы
Сірке қышқылы - Агроөнеркәсіптік кешені
Медицина
Парфюмерия
Жуғыш заттар
Құбыр өнімдері
- 3
- Мотор отыны: бәсекеге қабілетсіз
- Сұйытылған табиғи газ
- ЖЭО
Отын
Көмірді қайта өңдеудің үш әдісінің ішінен-газды синтездеу тереңдетілген тауарларды алудың ең перспективалы бағыты болып табылады -ал 25 млрд әлеуеті
Аммиак-тыңайтқыштар өндірісінде, астықты өңдеуде, косметикада, тазартқыш құралдарда және т. б. қолданылады.
Этанол-химия өнеркәсібінде, дезинфекциялау құралдарында, дәрілік заттарда және т. б
Метанол-құрғақ алкоголь, фармацевтика, бояғыштар, пластмасса және т. б. өндірісінде.
Этиленгликоль-тежегіш сұйықтықтарын, антифриздерді және т. б. өндіру үшін қолданылады.
Қайта бөлу: әлеует
Әлемдік трендтер мен шикізат базасының болуын ескере отырып, Қазақстанға көмірді қайта өңдеудің жаңа процестерін дамыту қажет, бұл жоғары қайта бөлумен өнім шығаруға мүмкіндік береді
- Өнімдер
- Өткізу нарықтары тоннасына жүз
- Әлеуеті
- Аммиак
- ЕО $1 300
Оңтүстік Корея $947 - $2,6 млрд
- Метанол
- ЕО $762
Қытай $342 - $5,9 млрд
- Этанол
- ЕО $1320
Армения $1338 - $3,0 млрд
- Карбамид
- ЕО $786
ТМД $506 - $6,8 млрд
- Этиленгликоль
- ЕО $933
Түркия 6 628 - $1,8 млрд
- Азотты тыңайтқыштар
- ЕО $756
Түркия $929 - $0,4 млрд
- Поливинилхлорид
- ЕО $7 458
ТМД $5 029 - $0,6 млрд
- Полипропилен
- ЕО $1 320
Қытай $1 216 - $2,0 млрд
- Сутегі асқын тотығы
- ЕО $600
ТМД $1 737 - $0,3 млрд
- Сірке қышқылы
- ЕО $1 223
Түркия $904 - $1,2 млрд
Әлеуеті: $25 млрд
Потенциалды есептеу: 2018-2022/2021-2022жж кезеңдеріндегі теріс сауда балансы, импорттың оң динамикасы бар өткізу нарықтары алынды.
Әлемдік нарық
Қазақстан көмір өндіру бойынша әлемнің 10 елінің қатарына кіреді
2023 жылы әлемдік көмір өндірісі 8,2%-ға өсті, өйткені Украинадағы соғысқа байланысты жеткізілімдердің үзілуіне байланысты көмір бағасы жоғары деңгейде қалды.
Әлемдік көмір өндірудің 70% - дан астамын құрайтын азиялық көмір өндіруші елдер 2023 жылы өндірісті 11% - ға, соның ішінде Қытайда 10% - ға, Үндістанда 14% - ға және Индонезияда 12% - ға арттырды.
Австралияда қатты жаңбыр мен су тасқынынан зардап шеккен көмір өндірісі аздап өсті (0,8%).
Әлемдік көмір өндірудің 70% - дан астамын құрайтын азиялық көмір өндіруші елдер 2023 жылы өндірісті 11% - ға, соның ішінде Қытайда 10% - ға, Үндістанда 14% - ға және Индонезияда 12% - ға арттырды.
Австралияда қатты жаңбыр мен су тасқынынан зардап шеккен көмір өндірісі аздап өсті (0,8%).
Газдың жоғары бағасына байланысты 2023 жылы Еуропада көмір өндіру 4,8% - ға өсті: Түркияда 11%, Германияда 3,5% және Чехияда 12%.
ТМД елдеріндегі өндіріс көлемі бұрынғы деңгейде қалды (0,3%, оның ішінде Ресейде 0,4%), өйткені Ресей экспорты батыстық санкциялардан зардап шекті.
Қытай 2023 жылы әлемдегі ең ірі көмір және қоңыр көмір өндірушісі болып қала берді, жеткізілімдердің жартысынан көбін қамтамасыз етті (2023 жылы 51%) және оның үлесі өсуде (2019 жылдан бастап 4 пайыздық тармақ); одан кейін Үндістан (11%) және Индонезия (8%).
ТМД елдеріндегі өндіріс көлемі бұрынғы деңгейде қалды (0,3%, оның ішінде Ресейде 0,4%), өйткені Ресей экспорты батыстық санкциялардан зардап шекті.
Қытай 2023 жылы әлемдегі ең ірі көмір және қоңыр көмір өндірушісі болып қала берді, жеткізілімдердің жартысынан көбін қамтамасыз етті (2023 жылы 51%) және оның үлесі өсуде (2019 жылдан бастап 4 пайыздық тармақ); одан кейін Үндістан (11%) және Индонезия (8%).
Әлемдік көмір экспорты және импорты
Көмір экспорты - 2022 жыл
Әлемдік көмір экспортының үштен бірінен астамын Австралия 338 млн тонна көлемінде жүзеге асырады.
Қазақстан экспорттаушы елдер арасында 100 елдің арасында 13 орында тұр Көмір импорты - 2022 жыл
Жапония көлемі 183 млн тонна көмір импорттаушы елдер арасында көшбасшы болып табылады.
1 тонна көмір үшін әлемдегі импорттың орташа құны 459 долларды құрайды. Қазақстан көмірді тоннасына 137 долларға импорттайды. Қазақстандағы ең ірі көмір кен орындары және саланың негізгі ойыншылары
- Көмір
- Қоңыр көмір
Көмір қоры бойынша Қазақстан 8-орында тұр, оның көлемі 34 млрд. тонна және оны белсенді пайдаланғанда да 300 жылға жетеді.
Қазақстандағы көмір қорларының 90%-дан астамы елдің солтүстік және орталық бөлігінде орналасқан.
Ең үлкен көмір бассейндері Қарағанды және Павлодар облыстарында орналасқан.
Көмірдің әлемдік бағасы
Қазақстан саланың көшбасшы елдерімен салыстырғанда бәсекелестік артықшылыққа ие
